Başlık sizi sarstı mı? Belki de sarsması gerekiyordu. Kendi gençlerini hapseden, darbe dönemlerinde asan, çocuklarını fabrikalarda, sokaklarda, tarlalarda çalıştıran, oyun çağında evlendiren, aile içinde kötü muameleye maruz bırakan, savaşlarda yitiren coğrafyalarda "Medea kendi çocuklarını öldürmüş" demek, ne kadar da tanıdık geliyor değil mi?

Peki, hakkında bunca oyun, kitap, makale ve tez yazılmış bu Medea kim? Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatrosu (DT) ortak yapımı olan, Heiner Müller'in yazdığı Medea Material oyunu vesilesiyle mitolojideki Medea, Euripides'in Medea'sı ve Müller'in Medea'sına yakından bakmak, belki de klasik oyunlara alışık DT seyircisinin alışkanlıklarını yerle bir eden bu oyunu daha iyi anlamamızı sağlayacak. Öyleyse, gelin önce biraz mitolojiye dalalım.

Mitolojide Medea: Bir İhanetin ve Öfkenin Portresi

Medea, Kolhis kralı Aietes'in kızı ve büyücü Kirke'nin yeğenidir. Altın Post'u arayan Iason'a aşık olur ve ona yardım eder. Iason'un Altın Post'u ele geçirmesi için babasını ve kardeşini bile ihanet ederek öldürmesine yardım eder. Iason ile evlenir ve iki çocuk sahibi olur. Ancak Iason, Medea'yı terk ederek Korint kralının kızıyla evlenmeye karar verir.

Bu ihanet karşısında Medea'nın öfkesi tarifsizdir. Iason'dan intikam almak için korkunç bir plan yapar. Önce gelini ve kralı zehirleyerek öldürür, ardından da kendi çocuklarını öldürerek Iason'a en büyük acıyı yaşatır. Bu korkunç eylem, Medea'yı tarihin en tartışmalı figürlerinden biri haline getirir.

Medea'nın Farklı Yorumları: Kurban mı, Canavar mı?

Medea'nın hikayesi yüzyıllardır farklı yorumlara konu olmuştur. Bazıları onu ihanete uğramış bir kadın olarak görürken, bazıları da çocuklarını öldüren bir canavar olarak değerlendirir. Euripides'in Medea'sı, kadının toplumdaki rolü ve erkek egemenliğine karşı bir başkaldırı olarak yorumlanmıştır. Heiner Müller ise Medea'yı, modern toplumun yabancılaşması ve şiddetinin bir sembolü olarak ele alır.

• Euripides'in Medea'sı: İhanete uğramış bir kadının intikamı.
• Seneca'nın Medea'sı: Kontrolsüz öfkenin ve tutkunun yıkıcı gücü.
• Heiner Müller'in Medea Material'ı: Modern toplumun yabancılaşması ve şiddeti.

Medea'nın hikayesi, günümüzde de актуальностьini koruyor. Kadınların toplumdaki rolü, ihanet, intikam, aile içi şiddet gibi konuları ele alması, onu her zaman tartışmaya açık bir figür haline getiriyor.

Medea: Toplumların Aynası

Medea'nın hikayesi sadece mitolojik bir anlatı değil, aynı zamanda toplumların kendi karanlık yüzleriyle yüzleşmesi için bir fırsattır. Kendi çocuklarını çeşitli şekillerde istismar eden, onları savaşlara gönderen, yoksulluk içinde yaşamaya mahkum eden toplumlar, Medea'nın hikayesinde kendilerinden bir şeyler bulabilirler. Medea, sadece çocuklarını öldüren bir anne değil, aynı zamanda toplumların kendi gençliğine karşı işlediği suçların da bir sembolüdür.

Unutmayalım ki, Medea'nın trajedisi, sadece bireysel bir öfke ve intikam hikayesi değil, aynı zamanda toplumsal bir eleştiridir. Kendi değerlerimizi, inançlarımızı ve davranışlarımızı sorgulamamıza, daha adil ve sevgi dolu bir dünya yaratmak için çaba göstermemize vesile olmalıdır.