Eskişehir Beylikova'da bulunan nadir toprak elementleri (NTE) rezervi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları ve CHP lideri Özgür Özel'in iddialarıyla gündeme gelmişti. TMMOB Maden Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, bu konuyu masaya yatırdı. Çalıştayda, NTE'lere yönelik sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi ve ilgili meslek örgütlerinin sürece dahil edilmesi gerektiği vurgulandı.

Beylikova NTE Rezervi Tartışmaları

Çalıştayda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile MAPEG uzmanları da sunum yaptı. Akademisyenler ve meslek örgütleri, NTE meselesinin sadece Beylikova ile sınırlı olmadığını, Türkiye'nin genel maden politikalarının da gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti. Çalıştay Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. A. Ekrem Yüce, bu konunun 2013'te başladığını ancak o günden bugüne istenilen noktaya gelinemediğini ifade etti. Yüce, ayrıca TMMOB ve ilgili odaların sürece dahil edilmesi gerektiğini vurguladı.

Çalıştayda en çok tartışılan konu ise "694 milyon ton rezerv" meselesi oldu. Katılımcılar, bu rakamın nasıl elde edildiği konusunda şüphelerini dile getirdi. Bir katılımcı, "Seçim zamanları rezervlerden bahsederken bir sıfır fazla konur" diyerek, şeffaflık konusundaki eksikliklere dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce bu rakamın "nadir toprak kaynak sahası" verisi olduğunu belirterek, "Beylikova sahasında yaklaşık 12,5 milyon ton nadir toprak oksidi yer alıyor" demişti.

Ekonomik Tenör ve Rezerv Miktarı

2022'de hazırlanan bir rapora göre, NTE'lerin ekonomik tenörü yüzde 1 alındığında, 694 milyon tonluk rezervin sadece 12 milyon tonu NTE olarak hesaplanıyor. Eğer ekonomik oran yüzde 1,5 olarak alınırsa, bu rakam daha da düşüyor. Bir uzman, "Yüzde 5’in altındaysa ekonomik değildir" diyerek, bu rakamların sıkıntılı olduğunu belirtti. Eti Maden Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Aydın ise, Beylikova sahasının yaklaşık yüzde 1,75 oranında bir tenöre sahip olduğunu açıkladı.

Çalıştayda, NTE'lerin işlenmeden ihraç edilmesinin Türkiye'ye fazla katma değer sağlamayacağı da vurgulandı. Boksit örneği verilerek, kritik minerallerin de aynı mantıkla işlenmeden ihraç edilirse, ekonomik getirisinin sınırlı kalacağı belirtildi.

Çalıştayda Sunulan Konular

• Kritik Stratejik Madenler 2025 Raporu’nun Değerlendirmesi
• Maden Mevzuatı Açısından Kritik ve Stratejik Madenler
• Demir, Titanyum, Manganez, Nikel, Grafit, Antimuan: Kritik/Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi
• Makroekonomi – Kritik Mineral Hammaddeler – Dış Ticaret Türkiye Dış Ticaret Verileri
• NTE’ler, Toryum: Kritik/Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi
• Türkiye Bor Kaynakları ve Bor Atıklarındaki Lityum’un Kritik / Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi
• Bakır, Kobalt: Kritik/Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi
• İleri Düzey Teknolojiler için Gerekli Metallerin Önemi ve Üretim Yöntemlerine Genel Yaklaşım
• Batarya Teknolojilerindeki Gelişmeler ve Kritik Hammaddeleri
• Kömür Türkiye için Kritik ya da Stratejik Hammadde midir?

Sonuç olarak, Beylikova'daki NTE rezerviyle ilgili tartışmalar devam ediyor. Uzmanlar, sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi ve ilgili meslek örgütlerinin sürece dahil edilmesi gerektiğini vurguluyor. Rezerv miktarının gerçekliği ve ekonomik olup olmadığı konusundaki şüpheler ise hala giderilebilmiş değil. Türkiye'nin maden politikalarının daha bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gerektiği de önemli bir nokta olarak öne çıkıyor.